Συνολικές προβολές σελίδας

Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2007

Έργα ορεινής οδοποιΐας στο Καλλίδρομο -Περιοχή του Δικτύου «Natura 2000»

ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΔΡΟΜΟΥ ΟΡΟΥΣ
Για την προστασία του περιβάλλοντος
και της πολιτιστικής κληρονομιάς του Καλλίδρομου
Αστική εταιρεία μη κερδοσκοπική
Λαγκαδά 1
351 00 ΛΑΜΙΑ

Λαμία, 21 Ιανουαρίου 2007

ΠΡΟΣ:
-Κο Στ. Καλογιάννη, Υφυπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
-Κο Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος
-Κο Γενικό Διευθυντή Περιβάλλοντος Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
- Κο Δ/ντή Αισθητικών Δασών, Εθνικών Δρυμών και Θήρας, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

ΘΕΜΑ: Έργα ορεινής οδοποιΐας στο Καλλίδρομο -Περιοχή του Δικτύου «Natura 2000»

1. Το Όρος Καλλίδρομο βρίσκεται στην ανατολική Στερεά Ελλάδα. Η ψηλότερη κορυφή του είναι η Γκιόζα ή Σταυρός (1.419 μ.). Το Καλλίδρομο χαρακτηρίζεται από σημαντικά δασικά οικοσυστήματα (εκτεταμένα και ώριμα δάση κεφαλληνιακής ελάτης και μαύρης πεύκης) με μεγά¬λης αξίας χλωρίδα και πανίδα, ορεινά λιβάδια και εποχιακές λίμνες. Εδώ συναντώνται εκτεταμένοι τόποι φυσικοί και σχεδόν αδιατάρα¬κτοι. Η συνεχιζό¬μενη επιστημονική μελέτη έχει δώσει μέχρι τώρα σημαντικά ευρήματα και εκπλήξεις: ενδημικά και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, σημαντικοί βιότοποι, οικότοποι προτεραιότητας κ.λπ. Σε όλη την έκταση του βουνού εμφανίζεται πλήθος τοπίων υψηλής αισθητικής αξίας και μεγάλης ποικιλίας.

Το Όρος Καλλίδρομο έχει μέχρι σήμερα μείνει έξω από τη συνήθη «ανάπτυξη» και τα προβλήματα, που τη συνοδεύουν. Διατηρεί ακόμα διακεκριμένους τους παλαιούς οικισμούς χωρίς τη συνήθη οικιστική διάχυση και εξάπλωση. Σε ένα μεγάλο τμήμα της περιοχής αναπτύσσεται αξιόλογη κτηνοτροφική και γεωργική δραστηριότητα ήπιας έντασης και σχετικά χαμηλών χημικών εισροών, σε ισορροπία με το φυσικό περιβάλλον και το τοπίο. Λόγω των θαυμάσιων τοπίων, του «φιλικού» ανάγλυφου και του εκτεταμένου δικτύου δασικών και αγροτικών χωματόδρομων και μονοπατιών, στην περιοχή αναπτύσσεται προσφάτως ένα ρεύμα ήπιου –φυσιολατρικού τουρισμού (πεζοπορία, ορειβασία, ποδήλατο βουνού).

Όλοι οι οικισμοί του Καλλίδρομου συνδέονται με ασφαλτόδρο¬μους με το εθνικό οδικό δίκτυο (παλαιά και νέα εθνική οδό Αθηνών –Λαμίας). Η επικοινωνία μεταξύ των οικισμών της βόρειας και της νότιας πλευράς του βουνού εξυπηρετείται από δύο ασφαλτοστρωμένους δρόμους και πλήθος χωματόδρομων. Συγκεκριμένα, (α) μέσω της εθνικής οδού προς Άμφισσα συνδέεται η νέα με την παλαιά εθνική οδό από την περιοχή των Θερμοπυλών προς την περιοχή του Μπράλου (στη δυτική πλευρά του Καλλίδρομου) και (β) από την περιοχή του Αγ. Σεραφείμ μέσω Κόμνηνας και Μοδίου μέχρι την περιοχή δυτικά της Κάτω Τιθορέας (στην ανατολική πλευρά). Όσοι εργά¬ζονται στο βουνό (αγρότες, κτηνοτρόφοι, μελισσοκό¬μοι, υλοτόμοι) και όσοι το επι¬σκέπτονται για λόγους αναψυχής, εξυπηρετούνται από τους πολλούς υφιστάμενους χωματόδρομους.

2. Όσον αφορά στη διάγνωση της αξίας της περιοχής και στις αναγκαίες προσπάθειες για προστασία και ήπια διαχείριση του περιβάλλοντος και του τοπίου, σημειώνουμε τα εξής:

• Μέρος του Καλλίδρομου έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο ειδικών ζωνών «Natura 2000» με κωδικό «GR2440006 -Oros Kallidromo».
• Στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμμα¬τος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που χρηματοδοτήθηκε από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., δύο εκτεταμένες περιοχές του έχουν προταθεί για να προστατευθούν ως «Τοπία Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους».
• Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Χωροταξικό Σχέδιο Περιφέρειας Στερεάς Ελλά¬δος, η περιοχή εντάχθηκε στις «Περιοχές αγροτο-δασικής δραστηριότητας… Στις περιοχές αυτές κυριαρχεί η δασική και μερικώς η γεωργική δραστηριότητα. Οι περιοχές είναι κατ' εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος προς διατήρηση και προστασία.»
• Η Διοίκηση προώθησε ρυθμίσεις για τον έλεγχο των χρήσεων γης και της δόμησης στην περιοχή.

3. Πρόσφατα προωθούνται με ταχείς ρυθμούς δύο έργα ορεινής οδοποιίας, τα οποία απειλούν να διαταράξουν την ισορροπία της περιοχής και να υποβαθμίσουν τη φύση και το τοπίο του Καλλίδρομου. Πρόκειται για τα εξής:

Α) «Βελτίωση επαρχιακής οδού Μενδενίτσα –Ξυλικοί». Ήδη εκτελούνται εργασίες διαπλάτυνσης, με σκοπό την ασφαλτόστρωση του συγκεκριμένου χωματό¬δρομου. Ο χωματόδρομος έχει μήκος περίπου 7,5 χλμ., φθάνει μέχρι το υψόμετρο των 750 -800 μ., αρχικά εντός δάσους μεσογειακής μακίας και στη συνέχεια κεφαλλη¬νιακής ελάτης, αποτελεί δε το ανατολικό όριο της περιοχής του Δικτύου «Natura 2000». Ο χωματόδρομος αυτός είχε λογικές διαστάσεις, ήταν αρμονικά ενταγμένος στο περιβάλλον και το τοπίο της περιοχής και μέχρι σήμερα εξυπηρετούσε ικανοποιητικά τη μικρή κίνηση. Σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες, το οδόστρωμα θα έχει πλάτος έως 6,50 μ., έρεισμα έως 0,75 μ. και τριγωνική τάφρο πλάτους 1,15 μ. Άξια προσοχής είναι τα εξής: (α) ο δρόμος χαρακτη¬ρίσθηκε (αδικαιολόγητα) ως «επαρχιακή οδός» και με αυτό το χαρακτηρισμό προωθεί¬ται η διαπλάτυνση και στη συνέχεια ασφαλτό¬στρωσή του, (β) αποσιωπάται το γεγονός πως οι παρεμβάσεις για την κατασκευή του έργου γίνονται εντός της περιοχής του Δικτύου «Natura 2000» αφού ο δρόμος αποτελεί το ανατολικό όριο αυτής∙ αντιθέτως, στους περιβαλλοντικούς όρους του έργο σημειώνεται ανακριβώς ότι «το έργο βρίσκεται πλησίον των ορίων» της περιοχής. Το έργο έχει ενταχθεί στον άξονα 3, μέτρο 1 του Π.Ε.Π. Στερεάς Ελλάδας με κωδ. στο Ο.Π.Σ. 100184, προϋπολογισμό έργου (δημόσια δαπάνη σε ευρώ): 3.165.000,00 (!), προωθείται δε από τη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Ν.Α. Φθιώτιδας.

Β) Ο δασικός δρόμος Ελευθεροχωρίου -Μενδενίτσας είναι ο κεντρικός οδικός άξονας του ορεινού όγκου. Διέρχεται από θεαματικά τοπία και περιοχές μεγάλης οικολογικής αξίας, όπου συναντώνται σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας. Βρίσκεται εντός (α) της περιοχής του Δικτύου «Natura 2000» διασχίζοντας οικοτόπους προτεραιότητας και (β) περιοχής, η οποία έχει προταθεί για άμεση κήρυξη ως «Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους», με κωδικό «Όρος Καλλίδρομο -ΑΤ2011000». Ο δρόμος ανέρχεται σε υψόμετρο περίπου 1.200 μ., έχει καθαρά δασικό χαρακτήρα, καθ’ όσον διασχίζει το δάσος κεφαλληνιακής ελάτης και μαύρης πεύκης, χρησιμοποι¬είται από τους εργαζόμενους στο δάσος και τους επισκέπτες και εξυπηρετεί μέχρι τώρα ικανοποιητικά και χωρίς προβλήματα την κίνηση, που δέχεται. Το προωθούμενο τμήμα «Ελευθεροχώρι -ορεινή λίμνη Καλλιδρόμου» ανέρχεται σε υψόμετρο τουλάχιστον 1.000 μ., έχει μήκος 4.200 μ., προγραμματίζεται δε η διαπλάτυνση του οδοστρώματος κατά 1,5 μ., παρ’ ότι το υφιστάμενο πλάτος του είναι παραπάνω από ικανοποιητικό. Επισημαίνεται ότι ο δρόμος έχει χαρακτηρισθεί, καταχρηστικά, ως «αγροτική οδός», παρ’ ότι, όπως προαναφέρθηκε, έχει καθαρά δασικό χαρακτήρα, από χωρικής και λειτουργικής απόψεως.

4. Όπως δείχνει η εμπειρία από πολλές άλλες περιοχές της χώρας, λόγω της ακόμη μεγαλύτερης διευκόλυνσης της πρόσβασης στην περιοχή, με την ολοκλήρωση των δύο παραπάνω έργων θα αυξηθούν κατά πολύ οι κάθε είδους πιέσεις, όπως: θήρα - λαθροθηρία, λαθροϋλοτομία, ανεξέλεγκτη διάθεση απορριμμάτων, δασικές πυρκαγιές, αύξηση του αριθμού των επισκεπτών εκείνων, οι οποίοι στερούνται της ιδιαίτερης ευαισθησίας για το ευπαθές φυσικό περιβάλλον και τοπίο της περιοχής, οικοπεδοποι¬ήσεις, καταπατή¬σεις και οικοδομική δραστηριότητα και εν γένει δυσμενής μετα¬βο¬λή των χρήσεων γης και δραστηριοτήτων.

Ιδιαίτερα σοβαρές αναμένεται να είναι οι παραπάνω επιπτώσεις στην περίπτωση του έργου του δρόμου «Ελευθεροχώρι –ορεινή λίμνη Καλλίδρομου». Περαιτέρω, το συγκεκριμένο έργο θα έχει ως συνέπεια αυτή η θεαματική ορεινή -δασική περιοχή να χάσει το φυσιολατρικό, πεζοπορικό και ορειβατικό ενδιαφέρον της, στερούμενη έτσι τη δυνατότητα για μία «διαφορετική» ανάπτυξη βασιζόμενη και στην προσέλκυση ενός ήπιου ρεύματος τουρισμού φύσης. Είναι κυριολεκτικά ακατανόητη η μεθόδευση, στην οποία βασίζεται η διαπλάτυνση και ασφαλτόστρωση ενός ουσιαστικά δασικού δρόμου μέσα σε μία ορεινή περιοχή του Δικτύου «Natura 2000» και τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, ο οποίος μέχρι σήμερα εξυπηρετεί ικανοποι¬ητικά τις ανάγκες των εργαζομένων και επισκεπτών της περιοχής. Πρόκειται για ένα άχρηστο έργο, το οποίο μάλιστα συνεπάγεται μεγάλη σπατάλη οικονομικών πόρων (προωθείται η ένταξη του έργου στο Π.Ε.Π. Στερεάς Ελλάδας) και αδικαιολόγητη υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου.

5. Η εταιρεία μας θεωρεί ότι, αντί των προαναφερθέντων έργων, υπάρχουν μία σειρά από αναγκαίες και ιδιαίτερα χρήσιμες παρεμβάσεις, οι οποίες πρέπει να χρηματοδοτη¬θούν στην περιοχή του Καλλίδρομου, όπως:

• Συντήρηση των υφιστάμενων ασφαλτόδρομων και γρήγορη αποκατάσταση των συχνών ζημιών.
• Αναδασώσεις και αποκαταστάσεις περιοχών που έχουν πληγεί από πυρκαγιές (όπως η πλαγιά επάνω από την ορεινή λίμνη Καλλίδρομου).
• Βελτίωση του καθεστώτος δασοπονικής διαχείρισης.
• Δεξαμενές νερού για αντιπυρική προστασία.
• Σήμανση μονοπατιών.
• Δημιουργία θέσεων στάσης -θέας κ.α.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, παρακαλούμε όπως προβείτε σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για:

1. Τη διακοπή των εργασιών του δρόμου «Ξυλικοί –Μενδενίτσα», με σκοπό τον επανέλεγχο του σχεδιασμού και την προσαρμογή των χαρακτηριστικών του δρόμου στο περιβάλλον και το τοπίο, λαμβανομένης υπόψη της θέσης του στην περιο¬χή του Δικτύου «Natura 2000» και του ελάχιστου κυκλοφοριακού φόρ¬του.
2. Την οριστική ακύρωση του έργου διαπλάτυν¬σης και ασφαλτόστρωσης του δρόμου «Ελευθεροχώρι –ορεινή λίμνη Καλλί¬δρομου» (πρώτου προωθούμενου τμήματος του έργου «Βελτίωση κατά τμήματα δρόμου Ελευθεροχωρίου –Μενδενί¬τσας».

Με τιμή


Πάνος Σκουρολιάκος
Ηθοποιός - σκηνοθέτης

Γεώργιος Ι. Πολίτης
Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε.

Διαχειριστές της εταιρείας «Οι Φίλοι του Καλλίδρομου Όρους»

Δεν υπάρχουν σχόλια: